Džulijus Njerere

S Vikipedije, slobodne enciklopedije

Džulijus Njerere
Lični podaci
Datum rođenja(1922-04-13)13. april 1922.
Mesto rođenjaButinama, Britanska Tanganjika
Datum smrti14. oktobar 1999.(1999-10-14) (77 god.)
Mesto smrtiLondon, Ujedinjeno Kraljevstvo
ReligijaKatolik
Profesijapolitičar i učitelj
Porodica
SupružnikMarija Njerere (v. 1953 —  his death 1999)[1]
Politička karijera
Politička
stranka		Partija revolucije (1977–1999)
TANU (1954–1996)
1. predsednik Tanzanije
26. april 1964 — 5. novembar 1985.
Prethodnikniko
NaslednikAli Hasan Mvinji
1. predsednik Tanganjike
9. decembar 1962 — 25. april 1964.
Prethodnikniko
Naslednikniko

Džulijus Kambarage Njerere (engl. Julius Nyerere; Butiama, 13. april 1922—London, 14. oktobar 1999) je bio prvi predsednik nezavisne Tanzanije.

Otac mu je bio poglavica plemena Zanaki. Njegovo ime na svahiliju glasi Mvalimu sa značenjem učitelj. Sa dvanaest godina kreće u četvorogodišnju osnovnu školu u Musomi koju je završio za 3 godine, a zatim u srednju školu u Tabori. Studirao je na Univerzietu Mekere u Kampali nakon čega je tri godine predavao engleski i biologiju u Tabori. Stipendiju za studiju na Univerzitetu u Edinburgu dobio je 1949. godine gde je završio studije ekonomije i istorije. Drugi je Afrikanac koji je dobio diplomu van Afrike. Kada su kolonijalne vlasti saznale za njegovo političko delovanje, dobio je izbor: ili će predavati ili biti političar. Jedno i drugo nije mogao biti. Jedan je od osnivača Organizacije afričkog jedinstva. On je spojio Tanganjiku i Zanzibar u jedno. Od 1964. do 1985. bio je predsednik nezavisne Tanzanije. Bio je afrički socijalista, ali njegove reforme nisu dale ploda. Vodio je sličnu politiku kao i Kvame Nkruma. Divio se afričkim seljacima i ljudima koji su živeli na tradicionalan način. Godine 1979, pobedio je Idi Amina u ratu protiv Ugande. Više je putovao nakon 1985. nego dok je bio predsednik. Do 1990, je bio na čelu vladajuće stranke. Godine 1985, u 63. godini Njerere je rekao: "Nisam uspeo. Priznajmo to". Ovom se rečenicom zauvek oprostio od politike. Poslednje veliko delo bilo mu je posredovanje u sukobu u Burundiju 1996. godine. Umro je u Londonu 1999. u 77. godini života od posledica leukemije.

Džulijus Njerere je 15. marta 1985. postao počasni građanin Beograda.[2]

Rani život[uredi | uredi izvor]

Detinjstvo: 1922–1934[uredi | uredi izvor]

Džulijus Kambarage Njerere je rođen 13. aprila 1922. u Mvitongu, području sela Butijama u Tanganjskinoj regiji Mara.[3][a] On je bio jedno od 25 preživele dece Njerere Burita, poglavara naroda Zanaki.[5] Burito je rođen 1860. godine i dobio je ime „Njerere“ („gusenica“ u zanaškom) nakon što je navala guseničastih crva napala lokalno područje u vreme njegovog rođenja.[6] Burito je postavljen za poglavara 1915. godine. Na to mesto su ga postavili nemački carski administratori tadašnje Nemačke istočne Afrike;[6] njegov položaj takođe je podržala nastupajuća britanska carska administracija.[7] Burito je imao 22 žene, od kojih je Džulijusova majka, Mugaja Njang'ombe, bila peta.[8] Ona je bila rođena je 1892. godine, a za šefa se udala 1907. godine, kada je imala petnaest godina.[9] Mugaja je Buritu rodila četiri sina i četiri ćerke, od kojih je Njerere bilo drugo dete; dvoje njegove braće i sestara umrlo je u detinjstvu.[10]

Te supruge su živele u raznim kolibama oko Buritovog stočnog prostora, u čijem je središtu bila njegova okrugla kuća.[11] Zanaki su bili jedno od najmanjih među 120 plemena u britanskoj koloniji, a zatim su podeljeni među osam poglavarstava; oni su bili ujedinjeni samo pod kraljevstvom poglavara Vanzagija Njerere, Buritovog polubrata, tokom 1960-tih godina.[12] Njerereov klan su sačinjavali Abakibvizi.[13] Po rođenju, Njerere je dobio lično ime „Mugendi” („Voker” u zanaškom), ali je to ubrzo promenjeno u „Kambaridž”, ime ženskog duha kiše, po savetu omugabhu gatare.[14] Njerere je odgajen u politeističkom sistemu verovanja Zanakija,[15] i živeo je u kući svoje majke, pomažući u uzgoju prosa, kukuruza i tapioke.[14] Sa ostalim lokalnim dečacima takođe je učestvovao u čuvanju koza i goveda.[16] U jednom trenutku je prošao kroz tradicionalni zanaški ritual obrezivanja u Gabizuriju.[17] Kao sin poglavara, on je bio izložen moći i autoritetu kojima se upravljalo Afrikom,[18] a životom u kompleksu razvio je poštovanje i razumevanje zajedničkog života, što će uticati na njegove kasnije političke ideje.[19]

Napomene[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Nyerere was not aware of his date of birth for much of his life; he claimed that he was born in February 1921 for at least his first twenty-five years. He discovered his actual date of birth in the late 1960s, when it was revealed that a local elder, Mtokambali Bukiri, had made a note of it in his medical records for the community.[4]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ „Obituary: Julius Nyerere”. The Daily Telegraph. London. 15. 10. 1999. Arhivirano iz originala 14. 10. 2010. g. Pristupljeno 15. 10. 2013. 
  2. ^ „Počasni građanin Beograda”. Beograd. Pristupljeno 31. 1. 2019. 
  3. ^ Molony 2014, str. 11, 37–38; Bjerk 2015, str. 24; Bjerk 2017, str. 27.
  4. ^ Molony 2014, str. 37–38.
  5. ^ Smith 1973, str. 40; Molony 2014, str. 12.
  6. ^ a b Molony 2014, str. 32.
  7. ^ Molony 2014, str. 33.
  8. ^ Molony 2014, str. 13, 34.
  9. ^ Molony 2014, str. 34; Bjerk 2017, str. 27.
  10. ^ Smith 1973, str. 40.
  11. ^ Molony 2014, str. 13.
  12. ^ Assensoh 1998, str. 125.
  13. ^ Molony 2014, str. 12.
  14. ^ a b Molony 2014, str. 38.
  15. ^ Molony 2014, str. 16–17.
  16. ^ Assensoh 1998, str. 125; Molony 2014, str. 39; Bjerk 2017, str. 28.
  17. ^ Molony 2014, str. 38; Bjerk 2017, str. 28.
  18. ^ Molony 2014, str. 41.
  19. ^ Molony 2014, str. 39.

Literatura[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Džulijus Njerere na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Џулијус_Њерере&oldid=27556246”