Borbe kod Jačinca i Strnovca
| Borbe kod Jačinca i Strnovca | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||
| Sukobljene strane | |||||||||||
 srpski četnici |
.svg){kind=small} Osmansko carstvo | ||||||||||
| Komandanti i vođe | |||||||||||
|
vojvoda Aleksandar Arsić† vojvoda Jaćim Pavlović† | kumanovski kajmakam | ||||||||||
| Jačina | |||||||||||
| 2 čete (7-10 četnika) | kumanovski turski garnizon | ||||||||||
| Žrtve i gubici | |||||||||||
| 7 mrtvih | 15 mrtvih (9 mrtvih[1]) | ||||||||||
| uništene obe čete | |||||||||||
28. februara 1907. pod vođstvom Aleksandra Arsića Sandeta i Jaćima Pavlovića, prešla su granicu petorica četnika. Sa Denkom Božinovićem, koji im se naknadno priključio, obreli su se 7. marta u Strezovcu. Iste večeri prešli su u Jačince Sanda i Jaćim sa četvoricom ljudi, dok je Denko Božinović sa jednim četnikom otišao u Dovezence. Jaćimova i Sandina grupa sakrile su puške odmah po dolasku u Jačince, pušku je zadržao samo jedan četnik.
Boj
Kada je 8. marta 1907. razdanilo selo je opkolila Turska vojska. Četnici su probali da se probiju prema Dovezenu. Od turskog plotuna ubijen je četnik sa puškom a ranjen Sanda Arsić sa dvojicom četnika. Ranjeni četnici su izvršili samoubistva sa revolverima, a proboj je uspeo Jaćimu i još jednom četniku.
Oni su se u Dovezencu sastali sa Denkom Božinovićem i njegovim četnikom. Sva četvorica prešli su u Strezovce i tu od seljaka uzeli puške i municiju. Odatle su pošli u Strnovac, u kome su 9. marta ujutru opkoljeni. U ponovnom pokušaju proboja poginuo je Vasilije Grković, dok je Denko uspeo da prođe kroz obruč. Jaćim Pavlović i Arsa Pešić su se sklonili u jednu kamenu kuću, koju je vojska odmah opkolila. Pošto su obojica četnika bili veoma dobri strelci, ubijali su svakoga ko bi se približio kući. Turci su uspeli kuću da zapale, tako da su zapalili susednju kuću sa koje se vatra prenela. Borba je počela oko 7-8 časova i trajala je do podneva, kada su opkoljeni izvršili samoubistvo bombom.
Rezultat borbe
Prema izveštaju Davida Dimitrijevića Turci su imali najmanje 15 poginulih, od kojih su dva oficira i dva čauša konjičke žandarmerije (sahranjeni u Kumanovu), a ostali po okolnim selima. Dimitrijević ovaj zaključak zasniva na izjavama Strnovčana, kojima su Turci za prevoz poginulih uzeli devetoro kola. Nešto manji broj turskih žrtava daje Džervinac, po kome su Turci izgubili jednoga oficira, jednoga podoficira i sedmoricu vojnika. Borbi su prisustvovali kumanovski kajmakam, komandant kumanovskog garnizona i reformni oficir. U Jačincu su poginuli četnici: Aleksandar-Sanda Arsić, Blagoje Mladenović, Dušan Jović i Dimče Veličković, a u Strnovcu Jaćim-Jaćko Pavlović, Vasilije Grković i Arsa Pešić.
Prema Dimitrijevićevom mišljenju, srpske četnike u Jačincu je izdao bugaraš Avram iz Beljakovca. Dimitrijević je tražio od srpskih vojvoda da ga ubiju, ali to nije učinjeno. Takođe on je zahtevao da zbog čestih pretresa ove čete izbegavaju zadržavanje u pograničnim mestima i obilaze ih isključivo noću ostajući u njima najviše jedan čas. Noćenjem u Jačincu četnici su očigledno prenebregli tu preporuku. Turske represalije su bile veoma oštre. Vojska je pretukla nekoliko seljaka iz Jačinca, među njima i sveštenika Rada, tako da je ovaj jedva obavio sahranu poginulih četnika. Oni su slučajno našli dve četničke puške i nastavljali sa prebijanjem da bi došli do ostalih. Međutim Jačinčani su se hrabro držali i nisu predali oružje. Pored toga vlasti su zatvorile osmoricu Jačinčana, među kojima i seoskog vojvodu Petra. Hapšenja su vršena i u Starom Nagoričanu i Pelincu.
Hvatanje izdajnika
Kasnije je Denko Božinović uhvatio želuvinskog ovčara Jovana, turskog špijuna i denuncijata i sproveo ga u Vranje. Jovan je osuđen na smrt 13. marta 1907.[2][3][4][5][6][7]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- Vladimir Ilić: Srpska četnička akcija 1903-1912 (2006), pp. 115-116
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ po izjavi Džervinca
- ^ AS,MIDS,IoV,F.4,No 355, Izvršni odbor Centralnom odboru
- ^ AS,MIDS,IoV,F.4,David Dimitrijević Skopskom odboru 28/13,III/IV 1907
- ^ AS,MIDS,IoV,F.4,No 229,Skopski odbor Izvršnom odboru
- ^ AS,MIDS,IoV,Sl,Džervinac Izvršnom odboru
- ^ AC,MIDS,IoV,F.10,Zapisnik o pogibiji četa Sande Arsića i Jaćima Pavlovića, rađen 28/13 II/III 1907. u Vranju (izjava Denka Božinovića)
- ^ AS.MIDS,IoV.F.6,No 607,Izvršni odbor Centralnom odboru
