Pređi na sadržaj

Vojislavljevići

Ova stranica je zaključana od daljih izmena anonimnih korisnika i novajlija zbog sumnjivog doprinosa istih, koji treba da se raspravi na stranici za razgovor
S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Vojislavljevići
DržavaDuklja, Travunija, Zahumlje, Bosna, Raška
Vladarska titulaknez, kralj
OsnivačStefan Vojislav
Posljednji vladarMihailo III Vojislavljević
Vladavina1018—1186
Nacionalnostsrpska
Vjerapravoslavna, katolička

Vojislavljevići su bili srpska srednjovjekovna dinastija, koja je tokom 11. i 12. vijeka vladala nad raznim srpskim zemljama, počevši od Duklje i Travunije, preko Zahumlja, do Bosne i Raške. Najznamenitiji vladari iz ove dinastije bili su: knez Stefan Vojislav, koji je oslobodio zemlju od vizantijske vlasti, njegov sin Mihailo I, koji je proširio državnu vlast i stekao kraljevsko dostojanstvo i Mihailov sin, kralj Bodin koji je vladao gotovo svim srpskim zemljama, a prethodno je kao vođa velikog slovenskog ustanka protiv vizantijske vlasti (1072) bio proglašen i za cara.[1][2][3][4][5]

Tokom prve polovne 12. vijeka, dinastija je bila opterećena čestim unutrašnjim sukobima, što je dovelo do sužavanja vlasti, gubitka kraljevske titule i ponovnog jačanja vizantijskog uticaja u primorju. Poslednji izdanak dinastije, knez Mihailo III vladao je uskom primorskom oblašću.[6]

Srpske zemlje u doba dinastije Vojislavljevića (11. i 12. vijek)

Nakon 1180. godine, glavnu ulogu u borbi za protjerivanje vizantijske vlasti iz srpskog primorja preuzeo je srodnik Vojislavljevića, srpski veliki župan Stefan Nemanja, koji je upravu nad primorskim oblastima povjerio svom najstarijem sinu Stefanu Vukanu. Tekovine iz vrijemena dinastije Vojislavljevića negovane su i u državi Nemanjića, a nekadašnja država Vojislavljevića je pominjana i kao staro, odnosno veliko kraljevstvo od prva.[7][8][9]

Istorija

Vojislavljevi Srbi u borbi protiv vizantijske vojske (Madridski Skilica)

Dinastija Vojislavljevića je u istoriografiji dobila ime po svom osnivaču, travunskom knezu Stefanu Vojislavu, koji je bio srodnik svetog Jovana Vladimira, vladara Duklje. Kada je Vizantija oko 1018. godine uspostavila vrhovnu vlast nad srpskim zemljama, znatan deo srpskog primorja potpao je pod upravu proširene Dračke teme. Oko 1035. godine, srpski velikaši sa prostora Travunije i Duklje podigli su ustanak protiv vizantijske vlasti, a na čelu ustanka nalazio se knez Stefan Vojislav, koji je tokom narednih godina uspeo da oslobodi zemlju, proširivši vlast i na susedne oblasti, čime su postavljeni temelji za uspon nove srpske dinastije Vojislavljevića.[10]

Kralj Mihailo na fresci iz crkve Svetog Mihaila u Stonu

Stefana Vojislava je oko 1050. godine nasledio njegov sin Mihailo I, koji je proširio državnu vlast i stekao kraljevsko dostojanstvo. Njega je 1081. godine nasledio sin Bodin, koji je kao kralj vladao od 1081. do oko 1100. godine. Na vrhuncu svoje vladavine, kralj Bodin je bio gospodar gotovo svih srpskih zemalja, od Duklje i Travunije, preko Zahumlja, do Bosne i Raške.[2][11]

Ktitorski natpis Mihaila iz crkve Svetog Mihaila u Stonu

Nakon Bodinove smrti, oko 1100. godine, neprestane borbe za vlast između njegovih nasljednika znatno su oslabile državu. U međuvrijemenu je došlo do stvaranja novog državnog centra u unutrašnjosti srpskih zemalja, na čelu sa velikim županom Vukanom, tako da se vlast Vojislavljevića ponovo svela samo na primorske oblasti, dok su velikožupanskom Srbijom nadalje vladali Vukanovići.[12]

Pismo iz 1078. godine u kome je Mihailo oslovljen kao kralj

Hronologija dinastičkih sukoba među Vojislavljevićima tokom prve polovine 12. vijeka poznata je prvenstveno na osnovu vijesti zabilježenih u poznom Ljetopisu popa Dukljanina, koji pored pouzdanih podataka sadrži i kazivanja koja nije moguće dodatno provjeriti, usljed nedostatka istorijskih izvora. Iako se na osnovu pronađenog pečata zna da je Bodinov sin Đorđe bio stvarna istorijska ličnost, hronologija njegovih dolazaka na vlast i ostalih zbivanja iz pomenutog perioda poznata je samo na osnovu kazivanja iz pomenutog ljetopisa.[6]

Bodinov pečat sa predstavama svetog Teodora i svetog Đorđa

Sredinom 12. vijeka, za vrijeme vladavine vizantijskog cara Manojla I Komnina (1143-1180) došlo je do ponovnog uspona vizantijske vlasti, koja se proširila i na znatan dio srpskog primorja, tako da su posljednji članovi dinastije Vojislavljevića vladali kao oblasni knezovi, pod vrhovnom vizantijskom vlašću. Posljednji od njih, knez knez Mihailo III vladao je oko 1186. godine samo uskom primorskom oblašću. U međuvrijemenu, vizantijsku vlast je iz srpskog primorja protjerao srodnik Vojislavljevića, srpski veliki župan Stefan Nemanja. Upravu nad primorskim oblastima povjerio je svom najstarijem sinu Stefanu Vukanu.[13]

Pečat Bodinovog sina Đorđa (početak 12. vijeka)

Istorijske i političke tekovine iz vrijemena dinastije Vojislavljevića negovane su i u državi Nemanjića, a nekadašnja država Vojislavljevića je u izvorima iz epohe Nemanjića pominjana i kao staro, odnosno veliko kraljevstvo od prva.[7][8][9]

Najznačajniji članovi dinastije

Potvrđene istorijske ličnosti

Ličnosti poznate samo iz Letopisa popa Dukljanina

Vidjeti još

Reference

  1. ^ Kovačević 1967, str. 279-444.
  2. ^ a b Ćirković 1981, str. 180-196.
  3. ^ Blagojević & Medaković 2000.
  4. ^ Bubalo 2008, str. 194.
  5. ^ Bubalo 2013, str. 650-651.
  6. ^ a b Živković 2006, str. 451-466. sfn greška: više ciljeva (2×): CITEREFŽivković2006 (help)
  7. ^ a b Kovačević 1955, str. 291-294.
  8. ^ a b Blagojević 2011, str. 7-24.
  9. ^ a b Bubalo 2011, str. 79-93.
  10. ^ Živković 2004.
  11. ^ Živković 2005, str. 45-59.
  12. ^ Kalić 1981, str. 197-211.
  13. ^ Ćirković 1970, str. 3-93.

Izvori i literatura

Izvori
Literatura

Spoljašnje veze

Vojislavljevići na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Војислављевићи&oldid=27556474”