Pređi na sadržaj

Ilija Gojković

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Ilija Gojković
Ilija Gojković
Lični podaci
Datum rođenja(1854-08-02)2. avgust 1854.[a]
Mesto rođenjaDrenovac, kod Paraćina, Kneževina Srbija
Datum smrti15. februar 1917.(1917-02-15) (62 god.)[b]
Mesto smrtiJonsko more, u blizini Sicilije, Kraljevina Italija

Ilija Gojković (Drenovac, 2. avgust[a] 1854 — Jonsko more, 15. februar[b] 1917) bio je srpski general i ministar vojni u vladi Kraljevine Srbije, jedan od retkih srpskih generala koji je započeo karijeru kao običan vojnik i jedini general Srpske vojske koji je poginuo u borbi.

Biografija[uredi | uredi izvor]

Rođen je 2. avgusta[a] 1854. godine u Drenovcu, selu kraj Paraćina. Nakon završetka Kruševačke gimnazije 1870. godine, sa 16 godina, Gojković je pristupio Vojsci Kneževine Srbije kao dobrovoljac. Nakon šest godina rada kao podoficir na dužnostima pisara, promovisan je u potporučnika pešadije, bez završene Vojne akademije. Učestvovao je u srpsko-turskim ratovima, gde je 1876. godine učestvovao u borbama na Velikom Izvoru, kao komandant Homoljskog bataljona Narodne vojske, i odlikovan Srebrnom medaljom za hrabrost i ruskim Ordenom Svetog Stanislava sa mačevima III reda. Za vreme 1877. i 1878. godine učestvovao je u borbama na Gramadi i oslobođenju Niša, gde je odlikovan Zlatnom medaljom za hrabrost. Nakon rata, 1879. godine je učestvovao u gušenju arnautske pobune u Toplici. U Srpsko-bugarskom ratu 1885. godine je bio komandant 4. bataljona 4. pešadijskog puka u bitci na Slivnici. Nastavio je napredovanje u službi, stekavši čin majora 1889. godine, potpukovnika 1896. godine, kojom prilikom je odlikovan Takovskim krstom IV stepena.[1][2]

Pukovnik postaje 1899. godine, kada dobija komandu Dunavske pešadijske brigade u Drinskoj divizijskoj oblasti i položaj načelnika Ekonomskog odeljenja Ministarstva vojnog. U novembru 1901. godine je pao u nemilost kralja Aleksandra Obrenovića i prevremeno penzionisan. Učesnik je Majskog prevrata 1903. godine, nakon čega je reaktiviran i postavljen ponovo za načelnika Ekonomskog odeljenja. Bio je ministar vojni od 4. marta 1909. do marta 1910. godine, kada podnosi ostavku zbog neusvajanje njegovog zahteva za modernizaciju brdske artiljerije. Kao ministar, odlikovan je Ordenom belog orla IV stepena, Ordenom Svetog Save II stepena i ruskim Ordenom Svetog Stanislava I stepena.[1][2]

Godine 1911. je postavljen za komandanta Moravske divizijske oblasti i Moravske divizije prvog poziva, koju vodi u balkanskim ratovima i ističe se u kumanovskoj bitci, gde dobija čin generala i odlikovanje Ordena Karađorđeve zvezde sa mačevima IV reda. Ratni put sa Moravskom divizijom je nastavio u Prvom svetskom ratu, u bitkama na Ceru i Kolubari), gde je ispoljio posebnu hrabrost, podreći vojnike u prvim borbenim redovima, koji su ga odmila zvali „našim Čičom”. Jednom prilikom, bio je lakše povređen kada mu je stradao konj belac Aga, i na sugestiju poručnika Dimitrija Tucovića da se skloni sa fronta, odgovorio je da će se povući tek „onda kada se do smiraja dana ova neman povuče preko valovite Drine”. Kasnije je bio nakratko komandant Užičke i kasnije Timočke vojske, koja je uspešno branila granice Srbije od napada 1. bugarske armije, a istakla se u borbama kod Kačanika, i sa kojom se povlačio kroz Albaniju, do Krfa. Za vreme povlačenja, razboljeva se od tifusa u Draču, pa je upućen na lečenje u Francusku.[1][2]

U povratku iz Francuske na solunski front, u blizini Sicilije 15. februara[b] 1917. godine, brod Mimas, na kome se nalazio Gojković, torpedovan je od strane nemačke podmornice U-39, pod komandom Valtera Forstmana. [de] Nakon evakuacije vojnika sa broda, Gojković se konačno ukrcao u čamac za spašavanje. Nakon toga, nemačka podmornica je izronila i zahtevala predaju oficira u čamcu. Gojković je odbio da se preda rečima „Srpski se đeneral nikada ne predaje!” i pripucao na podmornicu, nakon čega je ga je mitraljez sa podmornice posekao i čamac potonuo u Jonsko more.[1][2][3][4]

Posmrtni ostaci Ilije Gojkovića svečano su preneti i sahranjeni na Novom groblju u Beogradu (parcela 11, grobnica 26–II), 1926. godine. U znak zahvalnosti za zasluge, spomenik mu je podigla država.[5]

Godine 2023, udruženje građana General Ilija Gojković, u saradnji sa boračkim udruženjima Paraćina, je pokrenulo inicijativu da se podigne spomen-bista generalu u njegovom rodnom selu Drenovcu, i da osnovna škola u selu ponese njegovo ime.[6]

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Napomene[uredi | uredi izvor]

  1. ^ a b v 20. jul po starom kalendaru
  2. ^ a b v 2. februar po starom kalendaru

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ a b v g „Herojska smrt „Pomorskog Vojvode” đenerala Ilije Gojkovića”. Politika. XXV (7112). Beograd. 15. 2. 1928. str. 3. 
  2. ^ a b v g „Zaboravljeni pomorski vojvoda”. Politika. Beograd. 5. 2. 2017. Arhivirano iz originala 18. 10. 2023. g. 
  3. ^ „Poginuli srpski generali”. Beogradske novine. Beograd. 3. 3. 1917. str. 2. 
  4. ^ „† Đeneral Božanović”. Politika. XVIII (4931). Beograd. 15. 1. 1922. str. 2. 
  5. ^ Beogradska groblja – Ilija Gojković
  6. ^ Rašić, Z. (4. 3. 2023). „Da general Ilija Gojković dobije bistu: Četiri paraćinska boračka udruženja sarađivaće na zajedničkim projektima”. Novosti. Beograd. Arhivirano iz originala 4. 3. 2023. g. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

  • Opća enciklopedija. knj. 3. Zagreb: Jugoslavenski leksikografski zavod. 1977. str. 201. COBISS.SR 47954183. 
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Илија_Гојковић&oldid=27804425”