Kirov valjak
Kirov valjak ili Valjak Kira Velikog (pers. منشور کوروش) je antički dokument u obliku glinenog valjka kog je izdao persijski vladar Kir Veliki. Valjak je napravljen tokom persijskog osvajanja Vavilona 539. p. n. e. Tekst valjka opisuje vavilonskog vladara Nabonid kao bezbožnog, dok, pobjednika, Kira predstavlja kao heroja kome je naklonjen bog Marduk. U nastavku se spominje kako je Kir poboljšao život stanovnika Vavilona, da je izbjeglicama obnavljao domove i gradio hramove.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Valjak je postavljen unutar vavilonskih zidina kao kamen temeljac. Pronašao ga je 1879. godine asirsko-britanski arheolog Hormuzd Rasad u temeljima Esagile (vavilonskog hrama posvećenog bogu Marduku), a danas se čuva u Britanskom muzeju u Londonu.[1] Direktori Britanskog muzeja i Iranskog nacionalnog muzeja u Teheranu dogovorili su se 2010. godine oko privremenog premještanja Kirovog valjka u Teheran na posebnu izložbu.[2]
Značaj[uredi | uredi izvor]
Simbol zakonitosti vladavine[uredi | uredi izvor]
Prema Britanskom muzeju, valjak predstavlja dugu tradiciju mesopotamijskih vladara u kojoj svoju vladavinu obilježavaju deklaracijama o političkim reformama.[3] Valjak je sastavljen u formi dugih vavilonskih stilova, a sa političke strane predstavlja Kirovu poruku vavilonskom narodu u kojoj se proglašava zakonitim vladarem i u kojoj obećava poštovanje vjerskih i političkih tradicija Vavilona.
Dokument o ljudskim pravima[uredi | uredi izvor]
Dokument se gotovo punih stotinu godina smatrao instrumentom karakteristične mesopotamijske političke propagande, no početkom 70-ih godina 20. vijeka dokument se počeo smatrati „prvim pisanim spomenikom o ljudskim pravima u istoriji“.[1].
Replika Kirovog valjka nalazi se na drugom spratu zgrade Organizacije ujedinjenih nacija u Njujorku gdje je tekst preveden na svih 6 službenih jezika OUN-a.[1].
U decembru 2003. godine prilikom prihvatanja Nobelove nagrade za mir, dobitnica iranska advokatica Širin Ebadi se pozvala na Kira rekavši:[4]
Ja sam Iranka, potomak Kira Velikog. Taj car je na vrhuncu moći prije 2.500 godina proglasio kako ne želi vladati onima koji to ne žele. Obećao je da neće prisiliti nikoga da promjeni religiju ili vjeru i da će poštovati sve manjine. Dokument Kira Velikog bi trebalo da se čuva u istoriji ljudskih prava.
Dokument o oslobođenju Jevreja[uredi | uredi izvor]
Valjak je takođe privukao pažnju podacima o povratka Jevreja u Palestini nakon vavilonskog ropstva.[3] Takođe se smatra i potvrdom biblijskih tekstova iz knjige Jezdrina (knjiga Jezdrina 1.1-6, 6.1-5; knjiga Isaijina 44.23-45.8; 2. dnevnik 36.22-23).
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v Kirov cilindar (Iran Chamber)
- ^ PressTV: Ahmadinejad hails Cyrus Cylinder Arhivirano na sajtu Wayback Machine (22. januar 2015)
- ^ a b Cyrus Cylinder (British Museum)
- ^ „Dobitnici Nobela - Shirin Ebadi (Nobel.no)”. Arhivirano iz originala 07. 09. 2006. g. Pristupljeno 22. 01. 2015.
