Pređi na sadržaj

Patrijarh moskovski i sve Rusije

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Patrijarh moskovski Kiril, 17. ruski patrijarh

Njegova Svetost patrijarh moskovski i sve Rusi (rus. Патриарх Московский и всея Руси, crsl. Свѧтѣ́йшїй патрїа́рхъ моско́вскїй и҆ всеѧ̀ рꙋсѝ) titula je predstojatelja Ruske pravoslavne crkve. Kroz istoriju korišćene su razne varijacije titule: „patrijarh moskovski i sve Rusije”, „patrijarh moskovski i sve velike i male i bijele Rusije” i druge.[1] Savremeni oblik „patrijarh moskovski i sve Rusi”, korišćen je u prošlosti i koriste ga savremeni istoričari za označavanje svih patrijarha. Kada je 1943. mitropolit Sergije (Stragorodski) izabran na patrijaršijski prijesto, titula je postala zvanična.[2]

Kao vladajući arhijerej Moskovske eparhije, koju čini grad Moskva, patrijarh moskovski i sve Rusi, pored toga, u skladu sa ustavom RPC,[3] ima niz opštecrkvenih ovlašćenja u okviru pomjesne Ruske pravoslavne crkve.

Patrijaršija je uspostavljena u Moskvi 1589. godine: prvi patrijarh bio je Jov. Poslije smrti patrijarha Adrijana nije izabran nasljednik. Ukinuta je 1721, a obnovljena 28. oktobra (10. novembra) 1917. odlukom Pomjesnog sabora Pravoslavne ruske crkve. Nakon obnavljanja Patrijaršije, Tihon je postao patrijarh 5. novembra (18. novembra) 1917. godine.

Položaj[uredi | uredi izvor]

Patrijarh je prvi po časti među episkopatom Ruske pravoslavne crkve i odgovoran je Pomjesnom saboru i Arhijerejskom saboru.[4] On upravlja Ruskom pravoslavnom crkvom zajedno sa Svetim sinodom čiji je predsjednik. Patrijarh zajedno sa Svetim sinodom saziva Arhijerejski sabor (izuzetno i Pomjesni sabor) i predsjedava njima.[5]

Patrijarh moskovski i sve Rusije je eparhijski arhijerej Moskovske eparhije koja obuhvata grad Moskvu i Moskovsku oblast. On je i arhimandrit Trojice-Sergijeve lavre i niza drugih manastira od istorijskog značaja, a upravlja i svim stavropigijama.

U upravljanju Moskovskom eparhijom pomaže mu patrijaraški namjesnik sa pravima eparhijskog arhijereja koji nosi titulu mitropolit kruticki i kolomenski.[6]

Izbor[uredi | uredi izvor]

Patrijarha bira Pomjesni sabor u skladu sa Uredbom o izboru patrijarha moskovskog i sve Rusije (rus. Положение об избрании Патриарха Московского и всея Руси).[7] Patrijaraško dostojanstvo je doživotno. Pravo umirovljenja patrijarha ima Pomjesni sabor, a pravo suda nad njim ima Arhijerejski sabor koji djeluje u sastavu Pomjesnog sabora (sudska odluka Arhijerejskog sabora stupa na snagu ako je potvrdi 2/3 članova Pomjesnog sabora).[8]

Kandidat za patrijarha mora ispuniti sljedeće uslove: biti arhijerej Ruske pravoslavne crkve; imati visoko bogoslovsko obrazovanje, dovoljno iskustvo u upravljanju eparhijom, biti posvećen kanonskom poretku; imati dobar ugled i povjerenje jerarha, klira i naroda; imati dobro svjedočanstvo od onih koji su van Crkve; imati najmanje 40 godina.[9]

Djelokrug[uredi | uredi izvor]

Prema Ustavu Ruske pravoslavne crkve patrijarh moskovski i sve Rusije:[10]

  • snosi odgovornost za izvršavanje odluka Pomjesnog sabora, Arhijerejskog sabora i Svetog sinoda;
  • podnosi Pomjesnom saboru i Arhijerejskom saboru izvještaje o stanju Ruske pravoslavne crkve u periodu između dva saborska zasjedanja;
  • podržava jedinstvo jerarhije Ruske pravoslavne crkve;
  • saziva sjednice Visokog crkvenog savjeta i predsjedava im;
  • predlaže Svetom sinodu kandidate za članove Međusaborskog prisustva;
  • vrši opšti nadzor nad svim sinodalnim ustanovama;
  • obraća se pastirskim poslanicima ka punoći Ruske pravoslavne crkve;
  • potpisuje opštecrkvene dokumente nakon odgovarajućeg odobrenja Svetog sinoda;
  • vrši izvršno-naredbodavne dužnosti u vezi sa upravljanjem Moskovskom patrijaršijom;
  • razgovara s predstojateljima pravoslavnih crkvi, u ime Pomjesnog sabora, Arhijerejskog sabora ili Svetog sinoda, ili u svoje ime;
  • predstavlja Rusku pravoslavnu crkvu u odnosima s najvišim organima državne vlasti i uprave;
  • dužan je da zvanično umoljava i posreduje[a] pred organima državne vlasti, kako na kanonskoj teritoriji tako i van nje;
  • potvrđuje ustave samoupravnih crkava, egzarhata, mitropolijskih okruga i eparhija;
  • potvrđuje žurnale sinoda egzarhata i mitropolijskih okruga;
  • prima apelacije od eparhijskih arhijereja samoupravnih crkava;
  • potvrđuje odluke Visokog opštecrkvenog suda kada je to predviđeno Uredbom o crkvenom sudu (rus. Положение о церковном суде);
  • donosi ukaze o izboru i imenovanju eparhijskih arhijereja, rukovodilaca sinodalnih ustanova, vikarnih arhijereja, rektora duhovnih škola, kao i drugih lica koje imenuje Sveti sinod (izuzev rektora duhovnih škola, igumana (igumanija) i namjesnika manastira koji su u eparhijskoj potčinjenosti);
  • stara se o blagovremenom popunjavanju upražnjenih arhijerejskih katedri;
  • povjerava arhijerejima privremenu upravu nad eparhijama u slučaju duže bolesti, smrti ili nalaženja pod crkvenim sudom eparhijskih arhijereja;
  • vrši nadzor nad izvršavanjem arhipastirske dužnosti arhijereja u vezi sa staranjem o eparhiji;
  • ima pravo posjete, u neophodnim slučajevima, svih eparhija Ruske pravoslavne crkve;
  • potvrđuje godišnje izvještaje eparhijskih arhijereja;
  • daje arhijerejima bratske preporuke koje se odnose na lični život, ali i na izvršavanje arhipastirske dužnosti; u slučaju neuvažavanja njegovih preporuka predlaže Svetom sinodu donošenje odluke o tom pitanju;
  • razmatra poslove koji su u vezi sa nerazumijevanjem među arhijerejima, koji su se dobrovoljno obratili njegovom posredovanju bez formalnog sudskog postupka; odluke patrijarha u takvim slučajevima su za obje strane obavezne;
  • prima žalbe na arhijereje i postupa u skladu s njima;
  • daje arhijerejima otpust na rok veći od 14 dana;
  • nagrađuje arhijereje ustanovljenim titulama i najvišim crkvenim odlikovanjima;
  • nagrađuje klirike i mirjane crkvenim nagradama;
  • na predlog Prosvjetnog komiteta (rus. Учебный комитет) potvrđuje osnivanje novih katedri u duhovnim školama;
  • potvrđuje sticanje naučnih stepena i zvanja;
  • stara se o blagovremenoj pripremi i osvećenju svetog mira za opštecrkvene potrebe.

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Napomene[uredi | uredi izvor]

  1. ^ имеет долг ходатайства и печалования (rus. печалование — srp. istorijski naziv, posredovanje za osuđene i pale u nemilost)

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Strahova, O. B. (2007). „Oficialьnaя titulatura russkih patriarhov v izdaniяh Moskovskogo Pečatnogo dvora (1589—1700 gg.)”. Palaeoslavica (na jeziku: ruski). Cambridge. XV (2): 117—206. 
  2. ^ Cыpin, Vladislav (1997). „GLAVA VII. Russkaя Pravoslavnaя Cerkovь pri patriarhe Sergii (Stragorodskom)”. Istoriя Russkoй Cerkvi (1917—1997) - protoiereй Vladislav Cыpin - čitatь, skačatь (na jeziku: ruski). Moskva: Spaso-Preobraženskogo Valaamskogo monastыrя. ISBN 5-7302-0815-4. Pristupljeno 16. 10. 2022. 
  3. ^ Glava IV 2017.
  4. ^ Glava IV 2017, Statья 2.
  5. ^ Glava IV 2017, Statья 4. i 6.
  6. ^ Glava IV 2017, Statья 9. i 10.
  7. ^ Glava II 2017, Statья 5.
  8. ^ Glava IV 2017, Statья 11. i 12.
  9. ^ Glava IV 2017, Statья 17.
  10. ^ Glava IV 2017, Statья 7.

Literatura[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Патријарх_московски_и_све_Русије&oldid=27698782”