Požeški sandžak
| Požeški sandžak Pojega Sancağı | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1537/40.—1691. | |||||||||
 Požeški sandžak 1606. godine | |||||||||
| Glavni grad | Požega | ||||||||
| Regija | Srednja Evropa | ||||||||
| Zemlja |  Osmansko carstvo | ||||||||
| Događaji | |||||||||
| Status | Bivša pokrajina | ||||||||
| Vladavina | |||||||||
| • Oblik | begovat | ||||||||
| Istorija | |||||||||
• Uspostavljeno | 1537/40. | ||||||||
• Ukinuto | 1691. | ||||||||
| |||||||||
Požeški sandžak je bio sandžak (administrativna jedinica) Osmanskog carstva, koji se nalazio na području današnje Slavonije, a čiji je administrativni centar bila Slavonska Požega. Formiran je između 1537. ili 1540. godine, nakon osmanskog osvajanja ugarskih županija Vukovske i Požeške, kao i većeg dela Virovitičke županije.[1] U početku je bio deo Rumelijskog ejaleta, a zatim je pripadao raznim novostvorenim pašalucima, Budimskom (od 1541. godine) i Bosanskom (od 1580. godine), Sigetvarskom (od 1596. godine) i Kanjiškom (od 1600. godine), a pripadnost je menjao i kasnije. Za vreme Bečkog rata (1683-1699), celokupno područje Požeškog sandžaka su tokom 1687. i 1688. godine zaposele habzburške snage, ali samo privremeno, pošto je osmanska vlast tokom 1690. godine delimično obnovljena, tako da je do konačnog oslobođenja došlo tek tokom 1691. godine. Sklapanjem Karlovačkog mira (1699), celokupna teritorija ovog sandžaka je i zvanično pripala Habzburškoj monarhiji.[2][3]
Tokom razdoblja osmanske vlasti, stanovništvo Požeškog sandžaka činili su najvećim delom pravoslavni Srbi i rimokatolički Šokci, dok je muslimansko stanovništvo bilo prisutno prvenstveno u gradovima i drugim većim mestima. Pravoslavni Srbi na prostoru ovog sandžaka potpadali su pod nadležnost tadašnje Požeške eparhije, koja je pripadala Srpskoj patrijaršiji, a eparhijsko sedište se nalazilo su srpskom pravoslavnom manastiru Orahovici.[4]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
| Ovaj članak je deo serije o istoriji Hrvatske i Slavonije | ||||||||||||||
|
||||||||||||||
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Moačanin 1989, str. 115-124.
- ^ Šabanović 1959.
- ^ Hafizović 2016.
- ^ Mileusnić 2006.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Dabić, Vojin S. (1992). „Wanderungen der Serben nach Kroatien und Slawonien vom Anfang des XVI bis Ende des XVII Jahrhunderts”. Istorijski časopis. 38 (1991): 43—76.
- Dabić, Vojin S. (1992). „Seoba Srba u Hrvatsku i Slavoniju od početka XVI do kraja XVII veka”. Catena mundi. 1. Beograd: Matica Srba i iseljenika Srbije. str. 265—281.
- Dabić, Vojin S. (1994). „Srbi u Zapadnoj Slavoniji”. Činjenice o Zapadnoj Slavoniji. Pakrac: Regionalno udruženje Srba Zapadne Slavonije. str. 12—17.
- Dabić, Vojin S. (2010). „Mala Vlaška u Slavoniji: Naselja i stanovništvo od kraja XVII do polovine XVIII veka” (PDF). Srpske studije. 1: 11—38. Arhivirano iz originala (PDF) 25. 05. 2019. g. Pristupljeno 09. 04. 2020.
- Dabić, Vojin S. (2012). „Srpska naselja u Slavoniji (16-18. vek)”. Glas SANU. 420: 173—196.
- Dabić, Vojin S. (2020). Mala Vlaška (Parva Walachia): Prilog istoriji srpskog naroda u Slavoniji od XVI do XVIII veka. Novi Sad: Matica srpska.
- Kašić, Dušan Lj. (1988). Srpska naselja i crkve u sjevernoj Hrvatskoj i Slavoniji. Zagreb: Savez udruženja pravoslavnih sveštenika Hrvatske.
- Mileusnić, Slobodan (2006). Požeška mitropolija. Beograd: Muzej Srpske pravoslavne crkve.
- Moačanin, Nenad (1989). „Ratovanje i osnivanje upravnih jedinica u Srednjoj Slavoniji 1536-1541”. Vojne Krajine u jugoslovenskim zemljama u novom veku do Karlovačkog mira 1699. Beograd: SANU. str. 115—124.
- Moačanin, Nenad (2001). Slavonija i Srijem u razdoblju osmanske vladavine. Slavonski Brod: Hrvatski institut za povijest: Podružnica za povijest Slavonije, Srijema i Baranje.
- Moačanin, Nenad (1983). „Granice i upravna podjela Požeškog sandžaka”. Zbornik Zavoda za povijesne znanosti JAZU. 13: 107—118.
- Samardžić, Radovan (1993). „Srpski narod pod turskom vlašću”. Istorija srpskog naroda. 3 (1). Beograd: Srpska književna zadruga. str. 5—114.
- Samardžić, Radovan (1993). „Srbi u ratovima Turske do 1683”. Istorija srpskog naroda. 3 (1). Beograd: Srpska književna zadruga. str. 115—424.
- Hafizović, Fazileta (2001). Popis sandžaka Požega 1579. godine. Osijek: Državni arhiv.
- Hafizović, Fazileta (2016). Požeški sandžak i osmanska Slavonija : Sabrane rasprave. Slavonski Brod: Hrvatski institut za povijest: Podružnica za povijest Slavonije, Srijema i Baranje.
- Šabanović, Hazim (1959). Bosanski pašaluk: Postanak i upravna podjela. Sarajevo: Naučno društvo Bosne i Hercegovine.
